ការទិញកូនមាន់ជំទង់ ដែលមានអាយុប្រហែល ២០សប្តាហ៍ អាចបន្ថយការចិញ្ចឹមដល់អតិថិជនបានច្រើន ។
គុណសម្បត្តិ :
មាន់ឈ្មោល និងមាន់ញីដែលអន់ខ្សោយ ត្រូវបានជំរុះចោលមុនពេលទិញ។
គេអាចរើសយកឈ្មោលចេញ តាំងពីកូនមាន់មានអាយុបាន១ថ្ងៃ
ដោយដាក់ប្រដាប់មើលភេទ ឬគេអាចមើលតាមខ្សែជីវិតមេបា
ដែលមានលក្ខណ:ផ្សេងៗគ្នា ដោយពិនិត្យមើលរោមរបស់វា។
ការចាក់ថ្នាំការពារ និងការអនុវត្តន៍ការការពារជំងឺផ្សេងៗ
ត្រូវបានបំពេញសព្វគ្រប់ ។
គុណវិបត្តិ : គេត្រូវចំណាយថវិការច្រើន លើការទិញមាន់ទាំងនេះមកចិញ្ចឹម ៕
- ប្រភេទមាន់ និងការបង្កាត់ពូជមាន់ ( Types of chickens and breeding practices )
ការចិញ្ចឹមសត្វស្លាបជាទូទៅ គេធ្វើការជ្រើសរើសយកពូជមាន់៣ប្រភេទគឺ :
១- ពូជមាន់ផ្តល់ពងផង – សាច់ផង ( dual – purpose )
មាន់ឈ្មោលភាគច្រើនបំផុតត្រូវគេពិឃាត ក្នុងអំឡុងរយៈពេល ២ ឬ៣ខែ
ដើម្បីយកមកបរិភោគ
រីឯមាន់ញីវិញត្រូវគេចិញ្ចឹមក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ
ឬលើសពីមួយឆ្នាំ ដើម្បីផលិតយកពង។ ប៉ុន្តែក្រោយពងចុះថយខ្លាំងពេក
មាន់ញីទាំងនោះនឹងក្លាយទៅជាមាន់សាច់វិញដែរ។
បក្សីដែលគេចិញ្ចឹមមានគោលបំណងពីរ ជាទូទៅគេចិញ្ចឹមប្រចាំគ្រួសារ
ចំណែកឯអ្នកចិញ្ចឹមក្នុងទ្រង់ទ្រាយពាណិជ្ជកម្មធំៗ
គេតែងតែធ្វើឯកទេសកម្ម ក្នុងចិញ្ចឹមយកពង ឬសាច់។
២- ពូជមាន់ពង ( egg layer strains )
ត្រូវបានគេជ្រើសរើសពូជសំរាប់ផលិតពងឲ្យបានល្អ។
ចំនួនលើសនៃមាន់ឈ្មោលតែងតែត្រូវគេយកចេញតាំងពីពេលញាស់ចេញមក
ម្ល៉េះ ពីព្រោះជាទូទៅវាជាពូជអន់ផលិតសាច់មិនល្អ។
ការចំណាយលើមាន់ញីអាចត្រូវបានគេស្រង់ដើមមកវិញ
ដោយសារលក់សាច់របស់វា
បន្ទាប់ពីផលិតកម្មស៊ុតត្រូវថយចុះក្រោមអត្រា៥០ភាគរយ។
តំលៃនៃការលក់មាន់ពង មានកំរិតទាបបំផុតដោយសារវាមានមាឌតូច ។
៣- ពូជមាន់សាច់ ( meat chickens )
ត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ជាមាន់សាច់ ( broilers ) ឬមាន់សំរាប់អាំង (
fryers ) ត្រូវបានគេចិញ្ចឹមដោយជ្រើសរើសពូជ
ដែលមានការធំធាត់យ៉ាងឆាប់រហ័ស។ មាន់ញី
និងមាន់ឈ្មោលត្រូវជ្រើសរើសពីមេបាណា ដែលលូតលាស់ឆាប់រហ័ស។
ពូជមាន់កាត់មួយចំនួននេះ អាចផ្តល់សាច់រហូតដល់ទំងន់ ២គ.ក្រ
ក្នុងមួយក្បាល ដែលចិញ្ចឹមតែក្នុងរយៈពេល៧សប្តាហ៍តែប៉ុណ្ណោះ
ដែលផ្តល់ចំណីដែលមានតុល្យភាពល្អ ចំនួនតិចជាង ៤គ.ក្រ។
ក្រុមហ៊ុនបង្កាត់ពូជដំបូងជាមួយពូជកូនកាត់
( primary breeding companies with hybrids )
ក្រុមបង្កាត់ពូជ ដោយឯកទេសកម្មបានបង្កើនពូជ
ដែលមានគុណភាពខ្ពស់នៃមាន់ទាំងបីប្រភេទនេះ។
ពូជមាន់ទាំងនេះត្រូវបានគេបង្កើតឡើង
ដោយប្រើប្រាស់បច្ចេកទេសបង្កាត់ពូជ
ហើយដែលជាទូទៅត្រូវបានគេឲ្យឈ្មោះថា ពូជកូនកាត់ ( hybrids )។
ការបង្កាត់ពូជនេះត្រូវបាននាំមកនូវសែនរួម ដែលជាពូជពូកែផលិតពង
ឬសាច់ ជាងមេបារបស់វាទៅទៀត។
គុណភាពខ្ពស់ដែលបានផលិតដោយសែនរួមថ្មីនេះ គេសន្មត់ថា ”
កូនកាត់ដែលមានកំលាំងមាំទាំ “។
សព្វថ្ងៃនេះពូជមាន់កាត់មានប្រជាប្រិយ៍ភាពណាស់
ដែលអ្នកចិញ្ចឹមសត្វស្លាបទំនើបៗគេបោះបង់ការចិញ្ចឹមពូជមាន់
ដែលផ្តល់ផលពីរបែប ដូចជាពូជ rhode island reds. New hampshire, ឬ
cornish barred plymouth rocks ។ ពូជកូនកាត់ដែលល្អប្រសើរនៃពូជ white
leghorns ដែលផលិតពងពណ៌ស ចំណែកឯពូជដែលមានពងពណ៌ក្រហមជាំ
ឬពណ៌ក្រហមព្រឿងៗ តែងតែមានដូនតាជាពូជ white leghorns ខ្លះដែរ ។
ក្រុមហ៊ុនបង្កាត់ពូជទាំងនេះ
ត្រូវការចំណាយពេលវេលាជាច្រើនឆ្នាំ
ដើម្បីធ្វើការសាកល្បងពូជរាប់សិបប្រភេទ
និងការបន្តកូនចៅរបស់វារាប់រយ។ ពូជដើម ឬពូជកាត់
ដែលគេបង្កាត់បញ្ចូលគ្នាបានល្អ ត្រូវបានគេជ្រើសរើសឲ្យទៅជា
ពូជមេបារបស់មាន់ ដែលគេលក់ឲ្យអ្នកចិញ្ចឹម។ ពូជកាត់ដែលដឹងថាញី
និងឈ្មោល ត្រូវបានគេបង្កើតឡើងសម្រាប់លក់ដោយឡែកៗពីគ្នា
ទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនភ្ញាស់ដែលគេចិញ្ចឹមវាទាំងនោះរួមគ្នា
“ហ្វូងសម្រាប់ទុកបង្កាត់”។ ដូច្នេះពងដែលភ្ញាស់ទាំងអស់ នោះ
បានមកពីពងដែលជ្រើសរើសបង្កាត់រួចហើយ។
ការចិញ្ចឹមសត្វស្លាបទិញកូនមាន់ទាំងនេះមកចិញ្ចឹម
ដែលដំបូងឡើយគេស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការ ចំណាយដើមទុនបន្ថែម
ចំពោះមាន់កូនកាត់នេះ។ ទោះបីចំណីអាហារដែលទិញមកប្រើប្រាស់នោះ
ត្រូវបានគេគណនាក៏ដោយ ក៏សារៈប្រយោជន៍នៃការចិញ្ចឹមមាន់កូនកាត់
នៅមានលក្ខណៈល្អប្រពៃដែរ។ ជាបច្ច័យអាក្រក់មួយចំពោះមាន់កូនកាត់
ដែលមានកំលាំងមាំមួន បាត់បង់យ៉ាងរហ័សដោយការកាត់ពូជជាច្រើន
ជាមួយសត្វស្លាបផ្សេងៗទៀតក្នុងហ្វូង ។
អ្នកចិញ្ចឹមត្រូវប្រឹងបែ្រងជាថ្មី
ក្នុងការជ្រើសរើសញី និងឈ្មោល
ដើម្បីធ្វើការបង្កាត់ពូជសាជាថ្មីទៀត។
ឈ្មោះពូជកាត់ទាំងនេះជាច្រើន ឥឡូវត្រូវបានគេទទួលស្គាល់
ដោយអ្នកចិញ្ចឹមសត្វស្លាបទូទាំងពិភពលោក។
ពូចមាន់សាច់ដែលគេតែងតែប្រសិទ្ធនាមឲ្យ
សំរាប់សំគាល់ដល់ក្រុមហ៊ុនបង្កាត់ពូជដូចជា: arbor acres, cobb,
h&n, hubbard, indian river, peterson, pilch, ross, shaver, vantress,
និង vedette។ ប្រភេទពូជមាន់ខ្លះទៀត ត្រូវបានផលិតឡើងដោយក្រុមហ៊ុន
barbcock, hyline, dekalb, hisex, isa brown, tegel។
រីឯពូជមាន់ដែលគេចិញ្ចឹមយកស៊ុតផង និងសាច់ផងរួមមាន:
delkalb-warren 6 sal-link ( អាមេរិក ), hardy sex-linked ( អាមេរិក ),
kabir ( អីស្រាអែល ), label ( បារាំង ), nara sex-linked ( ជប៉ុន ),
parks hybrids, និង stino’s white baladi ( អេហ្ស៊ីប )។
ពូជមាន់ដែលមានប្រយោជន៍ពីរយ៉ាង ( ផ្តល់សាច់ផងស៊ុតផង
) ត្រូវបានគេនិយមចូលចិត្តចិញ្ចឹមនៅពាសពេញពិភពលោក
ដោយការប្រើប្រាស់មេមាន់សម្រាប់ក្រាប និងភ្ញាស់កូន។
ការពិភាក្សាដោះស្រាយនៅតាមប្រទេសនានា
កំពុងតែបន្តរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ ដោយចោទជាបញ្ហាថា
តើគេត្រូវជ្រើសរើសពូជក្នុងស្រុក ឬពូជនាំចូលបែបណា ដើម្បីបង្កាត់។
ជួនកាលគេបង្កាត់ពូជក្នុងស្រុកអាចមានគុណសម្បត្តិ
ដូចជាធន់នឹងជំងឺ ធន់នឹងស៊ីតុណ្ហភាពផ្លាស់ប្តូរ
ហើយយោងទៅលើអ្នកស្រុកដែលគេនិយមចូលចិត្ត ” មាន់រស់ជាតិខ្លាញ់
និងងាយស្រួលទំពារ “។ រស់ជាតិខុសគ្នាអាស្រ័យទៅលើចំណី
ដែលយើងលែងឲ្យវាដើររកស៊ីដោយខ្លួនឯងដូចជា : ខ្ទឹមស, សត្វល្អិត ស្មៅ
និងលាមកសត្វ។ ការលូតលាស់យឺតធ្វើឲ្យសាច់ស្វិតពិបាកទំពារបន្តិច។
ពូជបង្កាត់ដែលនាំ ចូលមិនមានជំងឺ អាចធ្វើឲ្យសត្វលូតលាស់យ៉ាងរហ័ស
ដោយផ្តល់ចំណីអាហារមានគុនភាពល្អៗ ហើយផលិតពងច្រើន។
ការបង្កាត់ពូជតែមួយតាមគ្រួសារ ទៅតាមលក្ខណៈធម្មជាតិ
ទទួលបានលទ្ធផលទាបទាំងសាច់ ទាំងស៊ុត។
តាមការបញ្ចូលមាន់ឈ្មោលដែលគេនាំចូលមក
ដើម្បីយកទៅបង្កាត់ជាមួយមេមាន់ក្នុងស្រុក, គុណសម្បត្តិមួយចំនួន
នៃកូនមាន់កាត់ដែលមានកំលាំងមាំទាំនោះ
អាចត្រូវបានគេធ្វើសហប្រតិបត្តិ ការ
ក្នុងកម្មវិធីពង្រីកការចិញ្ចឹមមាន់នេះ
នៅក្នុងភូមិដោយចំណាយទន់តិច
ហើយអ្នកចិញ្ចឹមនៅតែផ្អែកទៅលើការភ្ញាស់ តាមលក្ខណ:ធម្មជាតិ
និងការក្រាបដោយមេមាន់។ តាមធម្មតាការបង្កាត់ពូជញីឈ្មោលបែបនេះ
ធ្វើឲ្យផលិតផលពងកើនឡើង, មាន់ឆាប់ធំធាត់
ហើយទទួលភាពធន់នឹងជំងឺពីបានាំចូលផង និងពីមេក្នុងស្រុកផង។
កម្មវិធីនេះចង់អំពាវនាវឲ្យមានការកែលំអរពូជ ដោយការ
ជ្រើសរើសពូជនាំចូលណា ដែលផ្តល់ទិន្ទផលខ្ពស់។
កូនមាន់ឈ្មោលនាំចូល មិនមានតំលៃថ្លៃទេ ជានិច្ចជាកាលគេតែងធ្វើការជុំរុះវាចោល នៅកន្លែងភ្ញាស់តែម្តង។
៙ ពូជមាន់ឈ្មោលនាំចូល យកមកបង្កាត់ជាមួយ មាន់ញីក្នុងស្រុកទើបបានកូនមកល្អ។